Toelichting op de balans

Het eigen vermogen van onze gemeente bestaat uit verschillende reserves. In deze paragraaf gaan we alleen in op de hoofdzaken rond deze reserves. De bijlagen die we hieronder noemen, geven een uitgebreider beeld van de diverse reserves en de veranderingen die er in 2021 waren.

Bijlage: specificatie reserves en voorzieningen
Bijlage: specificatie bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn
Bijlage: specificatie algemene reserve
Bijlage: specificatie bestemmingsreserve overlopende projecten

Het overzicht hieronder laat de stand van het eigen vermogen per 31 december 2021 zien.

Mutaties reserves
Hieronder geven we een korte toelichting op de belangrijkste reserves en de ongewone
veranderingen in 2021. Volgens het BBV bestaat het eigen vermogen uit drie categorieën:
algemene reserve, bestemmingsreserves en saldo van de jaarrekening.

Algemene reserve (07.54)
In de beginbalans is het voordelig rekeningresultaat van 2020 (€ 17,1 miljoen) verrekend met de Algemene reserve. Voor een totaal overzicht van de mutaties verwijzen wij u naar bijlage Algemene Reserve.

Bestemmingsreserves (07.55)
Overlopende projecten (afname van € 1,4 miljoen)
Er blijven elk jaar wel exploitatiebudgetten over, waarvan wij aan uw raad voorstellen die naar de komende jaren door te schuiven.  We doen dit voorstel in overeenstemming met de kaderstelling overlopende budgetten en kredieten.

In de jaarrekening 2020 is besloten om € 12,9 miljoen aan ROP’s mee te nemen naar 2021. Op dit overlopende budget zijn in 2021 uitgaven gedaan ter grootte van € 6,2 miljoen en wordt voorgesteld om, getoetst aan de richtlijnen, € 1,6 miljoen als ROP mee te nemen naar boekjaar 2022. Het resterende deel, € 5,1 miljoen, valt als ROP vrij in 2021.

Van de genoemde € 5,1 miljoen valt € 0,9 miljoen (19%) daadwerkelijk vrij ten gunste van het resultaat 2021. Het resterende deel wordt financieel-technisch op een andere manier verwerkt: € 2,3 miljoen (46%) wordt ‘regulier’ op de balans verwerkt onder ‘gelden van derden’ en daarmee niet meer als rop meegenomen. Daarnaast zijn enkele rop-bedragen (€ 0,4 miljoen, 8%) op basis van besluitvorming omgezet naar investeringskredieten en is een restantbedrag weer toegevoegd aan de reserve hoger onderwijs (€ 0,6 miljoen, 14%), zodat het bedrag, conform de oorspronkelijke doelstelling, behouden blijft voor het hoger onderwijs. Verder wordt € 0,1 miljoen (3%) via de resultaatbestemming 2021 als nieuwe ROP voor 2022 voorgeteld. Tenslotte is er € 0,5 miljoen (10%) aan overige oorzaken.

Reserve Zwitsal park (afname van € 0,9 miljoen)
De reserve Zwitsal is met name ter dekking van de kosten herstructurering van de openbare ruimte op het Zwitsalterrein, de vastgoedexploitatie van panden en terreinen, de interne en externe plankosten en risico’s. In 2020 is aan de reserve voor bovengenoemde onderdelen per saldo € 0,9 miljoen onttrokken.

Algemene reserve grondbedrijf
In het overzicht hieronder ziet u het verloop van de algemene reserve van het Grondbedrijf (ARG) in 2021 na verwerking van het resultaat (€ 2,7 mln). Voor een nadere toelichting op deze bedragen wordt verwezen naar de paragraf 2.5.4 Paragraaf Grondbeleid - Vermogenspositie van het Grondbedrijf.

Het resultaat van het Grondbedrijf over 2021 was € 2,7 miljoen meer dan begroot. Wij stellen u voor dit extra resultaat toe te voegen aan de Algemene reserve Grondbedrijf (ARG). De stand van de ARG komt hiermee op € 20,1 miljoen. Dat is € 10,7 miljoen hoger dan het voor 2021 vastgestelde minimumniveau van € 9,4 miljoen. Wij stellen voor om het surplus van € 10,7 miljoen uit de ARG te laten vrijvallen en toe te voegen aan de Algemene Reserve. Deze onttrekking uit de ARG is niet alleen toe te schrijven aan de gebeurtenissen in 2021. Bij de jaarrekening 2020 is er éénmalig € 7,4 miljoen van het resultaat vastgehouden in de ARG te dekking van negatieve grexen. Dit jaar brengen we het niveau van de ARG weer terug naar de gewenste weerstandscapaciteit.

Meer informatie over het resultaat van het Grondbedrijf en het bestemmingsvoorstel vindt u in het MPG 2022. Een toelichting op het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf vindt u in de paragraaf Weerstandsvermogen van deze jaarrekening.

Reserve frictiekosten (toename € 0,4 miljoen)
De reserve frictiekosten dient ter dekking van een nadelig exploitatieresultaat van het Loopbaancentrum (LBC). Bij een voordelig resultaat zal het saldo van het LBC jaarlijks in de reserve worden gestort.

Egalisatiereserve explosieven (afname van € 0,3 miljoen)
Deze reserve is in 2016 ingesteld om de kosten voor explosievenruiming in de komende jaren te betalen. De reserve is bedoeld om fluctuaties in de uitgaven te kunnen opvangen. In 2021 wordt het gedeelte van de lasten dat niet declareerbaar is, gedekt door een onttrekking uit de egalisatiereserve explosieven.

Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA)
In de bijlage ziet u welke bedragen uit de BROA we in 2021 hebben gebruikt en welke bedragen we erin hebben gestort.

Bedrijfsvoeringsreserve (saldo € 2,0 miljoen voordelig)
Deze reserve is per 31 december 2021 € 2,1 miljoen. Dit saldo is het resultaat van de onttrekkingen op basis van besluitvorming van de Directie en een storting ten gunste van de reserve als gevolg van het niet volledig invullen van vacatures door nieuw personeel of inhuur.
Aangezien de reserve een door de Raad vastgesteld maximum heeft van € 2,0 miljoen, is € 0,1 miljoen vrijgevallen ten gunste van het jaarrekeningresultaat, waarmee het uiteindelijke saldo € 2,0 miljoen is.

Reserve gebiedsgericht grondwaterbeheer (afname € 0,1 miljoen)
De onttrekking aan de reserve is ingezet voor kosten grondwater beheer aan de Parelhoender en Methusalemlaan.

Reserve Onderwijshuisvesting (toename € 2,5 miljoen)
De reserve onderwijshuisvesting is ingesteld voor het opvangen van fluctuaties in uitgaven en inkomsten van de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het beschikbaar stellen van onderwijshuisvesting. De stortingen en onttrekkingen wordt jaarlijks conform de regelgeving van de raad in de MPB en jaarrekening vastgesteld.
De geraamde storting 2021 onderwijshuisvesting was € 0,5 mln. Het voordeel op de exploitatie onderwijshuisvesting 2021 was echter € 2,5 miljoen voordeliger dan geraamd. Aangezien € 0,5 miljoen van dit voordeel het gevolg is van de verkoop van onderwijsgebouwen van de De Hoenderloogroep, stellen wij voor om € 0,5 miljoen van het voordeel 2021 niet te storten, maar vrij te laten vallen ten gunste van het resultaat.  

Reserve hoger onderwijs (toename € 4,2 miljoen)
In 2017 heeft de Raad € 2 miljoen beschikbaar gesteld voor hoger onderwijs. Het doel is om meer hoger onderwijs activiteiten te laten plaatsvinden.

€ 1,5 miljoen hiervan is bestemd voor de totstandkoming van het Centrum voor Veiligheid & Digitalisering in samenwerking met de Universiteit Twente, hogeschool Saxion, de Politieacademie, Marechaussee en ROC Aventus. Het streven is dat het centrum schooljaar 2022-2023 van start gaat. Dit bedrag is in 2019 aan de reserve hoger onderwijs onttrokken en als overlopende post overgeheveld naar de jaren 2020 en 2021. Op dit moment resteert er nog een bedrag van € 694.956. Dit bedrag is in 2021 toegevoegd aan de Reserve Hoger Onderwijs en blijft hiermee beschikbaar voor het initiatief CVD.

Bij de jaarrekening 2020 is voorgesteld om € 3,5 miljoen van het rekeningresultaat toe te voegen aan de bestemmingsreserve Hoger Onderwijs. Dit wordt toegevoegd aan het nog niet bestemde deel van de reserve (€ 0,5 miljoen).  

Reserve groene compensaties (toename € 0,4 miljoen)
Jaarlijks vindt volgens de begroting een dotatie plaats aan het ondereel Bomenbestend binnen de reserve. Dit jaar hebben tevens twee projecten een toevoeging gedaan aan het onderdeel Compensatie en twee projecten een onttrekkig aan het onderdeel Bomenbestand.

Reserve topsportactiviteiten (toename € 0,1 miljoen)
De Topsportevenementenreserve is in 2009 door de raad ingesteld om het mogelijk te maken regelmatig te participeren in het naar Apeldoorn (in het bijzonder Omnisport) halen van topsportevenementen. In 2021 is € 0,1 miljoen toegevoegd aan de reserve.

Reserve Corona (toename € 7,6 miljoen)
De reserve Corona is in bij jaarrekening 2020 ingesteld om de extra corona-gerelateerde kosten en steunmaatregelen 2021 (voor bijvoorbeeld economie, cultuur, sport, jongeren) voor overbrugging en herstel te dekken. Meer uitgebreide informatie hierover is opgenomen in de paragraaf Corona.