Algemeen

Samenvatting afwijkingen: aantal prestaties per programma

De bovenstaande tabel geeft een samenvatting van het dashboard zoals die in de programmaverantwoording gebruikt wordt. De verantwoording gaat in op inhoud, planning, financiën en risico-ontwikkeling. Daar waar we afwijken van het beoogde doel geven we een korte toelichting.

De legenda bij dit deel dient u als volgt te lezen:


Deze manier is voor het eerst gebruikt in de Turap 2021 en we zetten dit nu door in deze Jaarstukken. We hopen dat u hiermee snel en eenvoudig inzicht krijgt in de verantwoording over onze doelen en prestaties.

* De bedragen in dit tabel zijn afgerond. Hierdoor kan er een klein verschil ontstaan.

In de programmaverantwoording vindt u de voor- en nadelen terug in het financieel overzicht dat bij elk programma is opgenomen. Afwijkingen op de bedrijfsvoering worden in de paragraaf Bedrijfsvoering toegelicht. Hieronder resumeren wij in het kort de belangrijkste verschillen. De gevolgen van corona werken in vrijwel alle programma’s door. Wij hebben daarom onder hoofdstuk 2.9 een bijzondere paragraaf ‘COVID 19’ opgenomen. U treft hierin een integraal financieel beeld over corona aan, zoals u dit ook via de quick scans hebt ontvangen.

Programma 1
Het verschil op dit programma wordt veroorzaakt doordat het vorige kabinet in de loop van 2021 besluiten heeft genomen met voor gemeenten substantiële gevolgen voor hun algemene uitkering gemeentefonds. In het voorjaar betrof dat de incidentele compensatie in de tekorten jeugdzorg ad € 5 miljoen en het schrappen van de opschalingskorting ad € 1,6 miljoen en in december de extra middelen voor versterking van de gemeentelijke dienstverlening voor mensen in een kwetsbare positie ad € 1,4 miljoen. Tevens dragen de nabetalingen door het Rijk over de algemene uitkering 2018 – 2020 ad € 1,5 miljoen bij aan het voordelige resultaat. Het in december ontvangen 6e steunpakket corona van het Rijk ad € 4,2 miljoen is voor de jaarrekening budgettair neutraal. Tegenover een hogere algemene uitkering staat een hogere storting in de reserve corona.

Programma 3
Het nadeel op dit programma wordt voor € 2 miljoen veroorzaakt door derving van parkeer-gelden als gevolg van de coronapandemie en € 0,5 miljoen extra kosten voor het coronaproof maken van de openbare ruimte. Hiervoor worden wij via de algemene uitkering op programma 1 grotendeels door het Rijk gecompenseerd.

Programma 6
Het positieve resultaat wordt onder meer veroorzaakt doordat het aantal bijstandsuitkeringen tegen de verwachtingen in is gedaald. Dit is het effect van overheidsmaatregelen, waardoor werkgevers hun werknemers niet hoefden te ontslaan en het sterkte herstel van de economie in de perioden waarin de coronabeperkingen werden opgeheven. Per saldo een voordeel van € 2,5 miljoen. Tijdens de lockdowns en vanwege de coronamaatregelen kon minder van participatievoorzieningen voor ondersteuning van inwoners gebruik worden gemaakt. Hierdoor is er € 1 miljoen overgehouden.
Door een lager beroep op de compensatieregeling voor het eigen risico van de zorgverzekering binnen het Sociaal Vangnet werd € 1,3 miljoen minder uitgegeven. Tenslotte was er een voordeel van € 1,5 miljoen omdat we de TOZO regeling efficiënt hebben uitgevoerd. Dit bedrag wordt via programma 1 gestort in de reserve corona.

Programma 7
Op dit programma is een positief saldo van ruim € 15 miljoen, voor een belangrijk deel het gevolg van corona. Wij merken hierbij op dat tegenover de lagere uitgaven voor beschermd wonen ook een lagere rijksvergoeding van bijna € 4 miljoen staat. Dat is in programma 1 verwerkt. In 2021 ging zorgverlening niet of in beperkte vorm door omdat RIVM-maatregelen dat onmogelijk maakte óf omdat zorgaanbieders te maken hadden met uitval van personeel. Ook inwoners waren terughoudend met het gebruik van voorzieningen, zoals huishoudelijke hulp en begeleiding. Specifiek bij het Wmo-loket hadden we te maken met forse wachttijden en bleef het lastig om de bemensing van het Sociaal Wijkteam op sterkte te hebben en te houden. Het gebruik van de vervoersvoorziening liep terug, bijvoorbeeld gekoppeld aan de sluiting van dagbesteding.
Voor het tweede jaar op rij zien we licht dalende kosten voor de WMO in plaats van de verwachte stijging. Het aantal inwoners met een voorziening laat overigens een ander beeld zien: dat aantal neemt voor Hulp bij het Huishouden in 2021 wederom met ruim 15% toe. Deze stijging vertaalt zich echter pas laat tot extra kosten waardoor het financieel effect vanaf 2022 zichtbaar zal zijn.
Wij zien de ongewenste effecten van de lagere kosten en zijn daar niet tevreden mee. We hadden het budget liever wel geïnvesteerd in volledige en tijdige hulp aan onze inwoners. In die lijn vertrouwen we op een meer coronavrij 2022 waarin de zorgverlening weer regulier kan worden voortgezet.

Programma 8
Het voordeel is een gevolg van corona: € 0,5 miljoen minder culturele activiteiten en € 0,5 miljoen voordeel op het beschikbaar gestelde cultuur steunpakket. Dit bedrag blijft beschikbaar in de coronareserve.

Programma 9
Het voordelig resultaat grondbedrijf bedraagt € 3 miljoen en dat is € 2,7 miljoen hoger dan begroot. De afwijking wordt met name veroorzaakt door het onderdeel winstneming. Er is een voordeel van € 0,5 miljoen door een lagere inzet op de economische agenda en op de toekomstbestendige bedrijven-terreinen. tenslotte ontstaat er een voordeel van € 0,8 miljoen vanwege een ontvangen subsidie voor in eerder jaren gemaakte kosten voor opgave Veluwe en Routebureau.

Bedrijfsvoering
De belangrijkste oorzaken van het voordeel op de bedrijfsvoering zijn € 1 miljoen lagere kosten als gevolg van minder inzet BBL-ers, niet uitgegeven opleidingsbudget en lagere personeelskosten op concernniveau zoals ambtsjubilea. Daarnaast vallen de kapitaallasten € 1 miljoen lager uit vanwege achterblijvende investeringen en is er minder extern ingehuurd. Door corona zijn diverse projecten vertraagd waardoor een meevaller van ruim € 500.000 op het I-visiebudget. Is ontstaan.

Begrotingsrechtmatigheid
De begroting kent diverse overschrijdingen. Alle overschrijdingen zijn het gevolg van bestaand
beleid. Waar nieuw beleid aan de orde was heeft u gedurende het jaar begrotingswijzigingen
vastgesteld. Toetsend aan de Nota actieve informatieplicht concluderen we dat alle overschrijdingen rechtmatig zijn.

Met betrekking tot de gevolgen van corona en de door ons college getroffen maatregelen zijn over de rechtmatigheid van handelen in 2020 tussen Rijk, VNG en de brancheorganisatie van afspraken gemaakt. In oktober 2020 heeft PWC voor de gemeenten waarvan zij de accountant is een actieplan opgesteld. Daarin heeft PWC voor de volgende aandachtspunten adviezen opgesteld:

• Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo)
• Prestatielevering uitgaande adviezen
• Prestatielevering zorginstellingen
• Prestatielevering inkoop
• Opzet en werking interne beheersmaatregelen
• Steunmaatregelen in brede zin
• Begrotingsafwijkingen en-overschrijdingen.

Voor wat betreft de inzet van de bestemmingsreserve corona zijn in april 2021 afspraken met uw raad gemaakt.

In 2020 stelde de VNG de notitie ‘Rechtmatigheid en coronamaatregelen in de Jeugdzorg, WMO en PGB’ op. Door de coronamaatregelen kan het voorkomen dat ook in 2021 baten, lasten en balansmutaties niet meer (geheel) in overeenstemming zijn met bijvoorbeeld de onderliggende overeenkomsten, relevante verordeningen en landelijke wetgeving. Dit doet zich specifiek voor bij het uitbetalen van de meerkosten aan zorgaanbieders. Over 2021 is er geen regeling continuïteitsbijdrage meer opengesteld.

In de VNG notitie komen drie sporen aan de orde:

• Spoor 1 is de verantwoording van (alle) geleverde zorg, op basis van het (gewijzigde) landelijk accountantsprotocol financiële verantwoording Wmo en Jeugdwet
• Spoor 2 is de vaststelling van de hoogte van de continuïteitsbijdrage en de meerkosten, op basis van wederzijdse overeenstemming tussen enerzijds de gemeente en anderzijds de zorgleverancier
• Spoor 3 ziet er op toe dat een zorgaanbieder geen disproportioneel financieel voordeel mag hebben van de getroffen overheidsmaatregelen. Dit kunnen we pas toetsen als de aanbieders hun jaarstukken aan ons overleggen.

Wij hebben deze sporen grotendeels gevolgd. Voor spoor 1 steunen we daarbij volledig op ons eigen kwaliteitssysteem en niet op de productieverklaringen. Voor spoor 2 maakten we gebruik van een addendum op de raamovereenkomst en hebben ter uitwerking daarvan de factuur en betaling daarvan aangemerkt als wederzijdse overeenstemming. Voor spoor 3 constateren wij dat deze controle vooral is belegd bij de accountants van de zorginstellingen. Gelet op het relatief beperkte bedrag dat wij in 2021 aan zorgaanbieders voor continuïteitsbijdragen en meerkosten hebben betaald, hebben we hierop geen aanvullende controlemaatregelen ingezet.
Dit vanuit een gezonde balans tussen noodzakelijke beheersmaatregelen en de daaraan verbonden administratieve en controle lasten.

Hieronder gaan we in op de belangrijkste mutaties in onze activa, vermogen en schulden.

Activa
Minder investeringen, een positief jaarrekeningresultaat en meer grondverkopen dan oorspronkelijk verwacht zorgen voor een afname van de vaste activa. De vlottende activa nemen toe omdat we vanwege het verplichte schatkistbankieren veel meer geld (tijdelijk) bij het Rijk hebben ondergebracht en omdat we over meer liquide middelen beschikken dan vorig jaar.

Solvabiliteit en eigen vermogen
De solvabiliteit geeft de verhouding aan van eigen vermogen versus totaal vermogen (eigen vermogen plus schulden). Met het speerpunt van ‘financieel herstel’ in het Bestuursakkoord 2018-2022 hebben we aangegeven dat we onze solvabiliteit willen terugbrengen naar 20%. We hebben hierin de afgelopen jaren grote stappen gezet. Onze solvabiliteit was in 2020 al boven de 20% gekomen en is in 2021 verder verbeterd naar ruim 28%. We hebben eind 2021 een eigen vermogen opgebouwd van € 169 miljoen. Daar wordt het rekeningresultaat over 2021 na bestemming van € 37,6 miljoen (€ 39,1 miljoen -/- € 1,5 miljoen) nog aan toegevoegd.

Tenslotte hebben we veel geld meer op de bankrekeningen ontvangen dan uitgegeven, zodat wij alle kasgeldleningen (rentevaste schulden < 1 jaar) konden aflossen.

Netto schuldquote
De schuldpositie willen we zo klein mogelijk houden. De gecorrigeerde netto schuldquote geeft een waarde aan voor onze liquiditeitspositie. Voor een financieel gezonde situatie moet deze schuldquote lager zijn dan 90%. Onze gecorrigeerde netto schuldquote is in 2021 gedaald tot 56%. In 2020 was dat 69,1% en in 2019 nog 83,4%. De financiële buffer die we sinds 2012 opgebouwd hebben en de lage schuldquote geven een solide basis voor de toekomst. Toch blijft het van belang om structureel aandacht te blijven geven aan onze financiële positie. De MPB 2022-2025 is in de jaarschijven 2023, 2024 en 2025 namelijk nog niet structureel sluitend. In de MPB is overigens nog geen rekening gehouden met de financiële gevolgen van het regeerakkoord van het nieuwe kabinet.

In deze jaarstukken zijn alle risico’s geactualiseerd. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risico’s kunt u in de digitale versie van deze jaarstukken doorklikken naar alle risico’s. In dezelfde paragraaf is ook een uitgebreid en meerjarig overzicht opgenomen van de financiële indicatoren. Voor de geïnteresseerde lezer verwijzen wij daar naar.