Maatschappelijke ondersteuning

Basisontmoetingsplekken
De subsidies voor de ontmoetingslocaties zijn nog één keer verlengd van 2020 naar 2021. Een aantal van de bestaande locaties is intussen gesloten (o.a. de Veenkamp, Sainte Marie en Mandala) en voor één locatie zijn de activiteiten opgenomen in de nieuwe regeling voor Inwonerondersteuning 2021. Bezoekers van de gesloten locaties konden terecht bij andere locaties en voor de dagbestedingsactiviteiten hebben zij een indicatie voor maatwerkvoorzieningen of een indicatie voor de Wet Langdurige Zorg gekregen. Eenmalig heeft dit tot een voordeel op het budget geleid van bij elkaar € 503.000. Met de nieuwe tenderprocedure en de nieuwe subsidieregeling is er vanaf 2022 weer een dekkend aanbod van ontmoetingsplekken in de stadsdelen en dorpen.

Flexibele aanvulling Algemene Voorzieningen
Op het beschikbare budget van € 520.000 is een bedrag van € 145.000 niet besteed. Het restant van de eenmalige middelen om tegemoet te komen aan de gevolgen van de coronamaatregelen blijft beschikbaar via de reserve corona (€ 48.800).

Mantelzorgwaardering als Stadspas
In plaats van geld of een VVV-bon wordt met ingang van 2021 de mantelzorgwaardering 'uitgesproken' in de vorm van een tegoed op de Stadspas. Pas op het moment dat het tegoed besteed wordt, heeft de doorboeking op het budget plaats. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren, waarin het bedrag ineens en volledig ten laste van het jaar van uitbetalen kwam. Dat doorschuiven van de besteding leidt eenmalig tot een voordeel van € 332.000 op het budget.

Overige voordelen
Verder zijn er verschillende voordelen die bij elkaar optellen tot ruim € 300.000. Dat gaat onder andere over voordelen op uitvoeringsbudgetten voor algemene voorzieningen (€ 82.000) en het subsidiebudget voor inwonerinitiatieven op het gebied van de Wmo (€ 70.000). En er zijn ook voordelen doordat de extra middelen die het rijk in de meicirculaire beschikbaar heeft gesteld voor versterking van het anti discriminatie meldpunt (€ 66.000) die dit jaar nog niet tot uitvoering kon komen. Tenslotte ontvingen we een rijksvergoeding ter compensatie van kosten voor het faciliteren van opvang voor asielzoekers. De meeste van die kosten worden op verschillende taakvelden verantwoord, op de directe kosten van de opvang is er een voordeel van € 95.000.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten

Sociale Wijkteams
Eén van de maatregelen in reactie op de tekorten Jeugd en Wmo is het afschalen van de wijkteams. Doel is om de taak van de wijkteams tot de echt ingewikkelde casussen, de multi problem situaties te beperken. Dit zou moeten leiden tot minder personele inzet. Vorig jaar is gestart met het afbouwen van het budget in twee fasen (dit en volgend jaar). Deze taakstelling is in 2021 gerealiseerd.
Daarnaast zien we dat het lastig is om voor een goede bemensing te zorgen, vooral bij het multi problem team. Vooralsnog kunnen na de 1e aanbestedingsronde niet alle functies met geschikt personeel worden ingevuld. Dit tekort aan personeel leidt tot een aanvullend financieel voordeel van € 670.000 in 2021.

Inhuur extra personeel
Er is een voordeel op het budget voor personele inhuur van € 250.000. Dit budget is bedoeld voor aanvullende personele inzet ten opzichte van de reguliere formatie en reguliere taken. Het grootste deel van de kosten van extra inhuur kon, door vacatureruimte, opgevangen worden binnen het reguliere loonbudget.

Overige
Verder waren er voordelen op het budget voor kosten van crisissituaties in gezinnen (€ 80.000), externe advisering bij Wmo indicaties (€ 50.000). uitvoeringskosten van de adviesraad Sociaal Domein (€ 45.000) en door terugvordering van subsidies Inwonerondersteuning over het boekjaar 2019 (€ 44.000).

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten

Woonvoorzieningen / Woningaanpassingen:
Op het budget woonvoorzieningen verantwoorden we in 2021 een voordeel van € 830.000.
We zien de afgelopen jaren, wellicht als gevolg van corona maatregelen, een grillig patroon op dit onderdeel. Een woningaanpassing / plaatsen van een unit kent hoge kosten waardoor een beperkte afwijking in het aantal al een stevig financieel effect kan hebben.

Op onderdeel rolstoelen/scootmobielen realiseren we we in 2021 een voordeel ten opzichte van het budget van € 478.000. Dit voordeel in 2021 is gevolg van:
1: Minder kosten hulpmiddelen als gevolg van corona maatregelen;
2. Minder kosten omdat de mobiliteitshulpmiddelen voor bewoners van instellingen met verblijf met/zonder behandeling vallen niet meer onder de Wmo vallen. Voor de inwoners die voor 1 januari 2020 al een mobiliteitshulpmiddel hadden en na 1-1-2020 zijn verhuisd naar een verblijfsinstelling (met/zonder behandeling) geldt een overgangsperiode.

Op onderdeel effectindicatoren en trendanalyse in deze jaarrekening wordt verder ingegaan op de ontwikkeling van budget 2015-2025 en kosten 2015-2021.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten

We hebben in 2021 een nadeel van € 233.000 op de CAK bijdrage (eigen bijdrage van inwoners). Nadeel in 2021 is grotendeels gevolg van correctie CAK bijdrage over 2020.

Totaal baten

Huishoudelijke hulp: Per 1 januari 2019 is het abonnementstarief ingevoerd. De producten die vallen onder het abonnementstarief lieten vervolgens een forse kostenstijging zien. In 2020 /2021 is de kostenontwikkeling redelijk stabiel ten opzichte van de periode voor Corona.  

Het jaar 2021 gaf een diffuus beeld. Op basis van het aantal gefactureerde cliënten is de kostenontwikkeling beperkt en blijft stevig achter bij de raming. Hierdoor ontstaat een voordeel van
€ 3,2 miljoen. Dat voordeel ontstaat in hoofdlijn door de volgende oorzaken:

-   Aantal cliënten stijgt maar pas later in het jaar. We zien in 2021 het aantal inwoners met HH stevig toenemen. In totaal is de stijging bijna 20%. Echter was er in het begin van 2021 sprake van een achterstand in het afwikkelen van nieuwe aanvragen. Daardoor is de stijging, anders dan geraamd, vooral pas in de 2e helft van 2021 zichtbaar. Eind 2021 is de achterstand ingelopen door inzet van extra capaciteit. Hierdoor zal het cliëntenbestand vanaf 2022 toenemen maar is er in 2021 nog beperkt sprake van extra kosten.
-   De gemiddelde prijs per cliënt daalt. Dit is een gecombineerd effect van ingezette maatregelen, minder afname door de inwoner (Corona) en minder beschikbaar personeel bij aanbieders.

Op onderdeel effectindicatoren en trendanalyse in deze jaarrekening wordt verder ingegaan op de ontwikkeling van budget 2015-2025 en kosten 2015-2021.

In een PMA van voor het zomerreces 2021 is een aantal richtingen besproken om de aanzuigende werking van het abonnementstarief te beperken. Er is onderzocht wat de mogelijkheden zijn om te gaan werken met budgetplafonds en/of het invoeren van maatregelen waarbij rekening wordt gehouden met  financiële draagkracht van onze inwoners. Besluit van het college van 15 juni 2021 is:
Optie 1: Voeren van het landelijke debat over de stuur- en beheersbaarheid van de Wmo en het betrekken van de financiële draagkracht in het keukentafel gesprek;
Optie 2: Voorbereiden van het scenario om de verordening zodanig aan te passen dat de financiële draagkracht meegewogen wordt bij toekenning van een voorziening.
Inmiddels is duidelijk dat optie 2 door het Rijk niet wordt toegestaan. Het rijk treedt ook op tegen gemeenten die hiermee experimenteren.

WMO vervoer: OP onderdeel WMO vervoer realiseren en in 2021 een budgettair voordeel van € 1.112.000.

WMO vervoer bestaat uit Individueel vervoer, collectief vervoer en dagbestedingsvervoer. Op alle onderdelen zien we in 2021 een voordeel. Deze voordelen zijn met name gevolg van minder vervoersbewegingen als gevolg van corona maatregelen.

PGB:  We zien dat het aandeel PGB de afgelopen jaren blijft dalen (inwoners kiezen voor gemeentelijke zorg in natura). Hierdoor verantwoorden we in 2021 een voordeel van € 637.000 op het PGB budget 2021.  

WMO Begeleiding:  In 2020 /2021 zien we dat sprake is van een daling van de kosten. Dit voordeel ontstaat in hoofdlijn op de volgende onderdelen:

Begeleiding individueel
In de jaren 2017 t/m 2019 zagen we een forse stijging van het aantal cliënten (gemiddeld 5% per jaar) en de daarmee samenhangende kosten. In 2020 zien we de kosten t.o.v. 2019 verder stijgen met
€ 0,5 miljoen (3%). Ten opzichte van 2020 zijn de kosten in 2021 gedaald met € 0,7 miljoen. Voor een belangrijk deel wordt dat verklaard door de verwerking van een balanspost 2020 (€ 0,6 miljoen). Daarmee liggen de kosten in 2021 op vrijwel hetzelfde niveau als in 2020. Dat de kosten in 2021 niet verder zijn gestegen, kent de volgende oorzaken:

•   In maart 2020 is de maatregel “het Andere Gesprek” geëvalueerd. Uit deze evaluatie bleek dat de verzilverde indicatie per cliënt door dit gesprek daalde met gemiddeld zo’n 20%. Dit percentage bleek hoger dan waarmee in de taakstelling rekening was gehouden. Met het huidige cliënten bestand is dat een bedrag van € 0,4 miljoen. Ook hier leidt Corona echter tot enige nuance: ook terughoudendheid in de afname van zorg c.q. het niet beschikbaar zijn van personeel kunnen redenen zijn van de gemiddeld lagere kosten.
•   Wachtlijsten zorgen ervoor dat de instroom van cliënten meer geleidelijk over het jaar is c.q. deels nog niet in de cijfers zichtbaar is.

Begeleiding groep
In de jaren 2017 t/m 2019 zien we ook bij Begeleiding groep een groei van het aantal inwoners met een indicatie. Vanaf 2019 zet echter een daling in. Deze daling zet zich in de jaren 2020 en 2021 voort en vertaalt zich in lagere kosten. Oorzaken daarvoor zijn:

•   Door Corona is er uitval van zorg. Aanbieders mochten in bepaalde perioden van 2020 en 2021 (coronagolven) als regulier declareren maar dat heeft niet iedere aanbieder gedaan. Daarnaast is er verminderde  nieuwe instroom;
•   Er is een verschuiving van cliënten naar Apeldoorn Werkt Mee.  

Apeldoorn Werkt Mee
Apeldoorn Werkt Mee is een nieuw product in 2021. Het budget hiervoor is beschikbaar gesteld vanuit het budget Algemene Voorzieningen. In 2021 is een bedrag van € 0,8 miljoen uitgegeven. Deels is dit ook een verschuiving van cliënten van begeleiding groep.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten

CAK: In 2021 verantwoorden we een tekort van € 115.000 op de eigenbijdrage (via CAK).  Het nadeel op CAK bijdrage WMO is met name gevolg van invoering van Minimabeleid per 2020 waarbij inwoners automatisch via het CAK in aanmerking komen voor kwijtschelding. We verantwoorden de CAK bijdrage in de gemeentelijke jaarrekening op basis van feitelijk ontvangen bedragen van het CAK (deze werkwijze is wettelijk (BBV) verplicht gesteld).
Het tekort op de CAK bijdrage over 2021 is fors hoger dan het verantwoorde nadeel € 115.000 omdat we in 2021 bijdragen van het CAK hebben ontvangen over 2020 (het CAK heeft achterstanden uit 2020 in 2021 grotendeels ingelopen).

Eigen bijdrage vervoer: In 2021 verantwoorden we een nadeel van € 116.000 op de eigen bijdrage van inwoners. Deze lagere bijdrage is gevolg van minder vervoersbewegingen in 2021 als gevolg van Corona maatregelen.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal baten

Plan van aanpak dak- en thuislozen
We hebben van het rijk afgerond € 2,8 miljoen aan extra middelen ontvangen om de opvang van dak- en thuislozen een extra stimulans te geven. Het plan van aanpak bestaat uit meerdere deelprojecten. Een aantal ven de projecten is in 2021 tot een bedrag van € 299.000 gerealiseerd, de meer fysieke projecten zijn volop in voorbereiding maar worden vanaf 2022 uitgevoerd. Voorgesteld wordt om het restant in 2022 via de Reserve Overlopende Projecten opnieuw beschikbaar te stellen voor de uitvoering van die projecten.

Beschermd Wonen:
De kosten zorg in natura 2021 komen uit op € 28,5 miljoen (incl. tijdelijke kosten WLZ in 2021 via het zorgkantoor en € 2,4 miljoen als nog te betalen in 2022 over geleverde zorg in 2021). In 2020 hadden we nog circa 800 cliënten (voor gemiddeld € 57.000 per cliënt). Door een wetwijziging is een groot deel van die cliënten per 1 januari 2021 ondergebracht bij de Wet Langdurige Zorg. Dit betekende een verlaging naar 500 cliënten (voor gemiddeld
€ 57.000 per cliënt) Het budget in 2021 is 34,7 miljoen. Derhalve een voordeel van bijna € 6,2 miljoen. Tegenover dit voordeel staat een nadeel doordat we voor de overgang naar de Wlz. worden gekort op de Algemene Uitkering. Deze verlaging is zichtbaar op programma 1

We hebben met onze regiogemeenten (Oost Veluwe) afspraken gemaakt dat we de financiele voor-  en nadelen ten opzichte van de rijksbijdrage met elkaar verrekenen. Over 2021 was de rijksbijdrage hoger dan de verantwoorde kosten zodat we dit voordeel voor het deel van de regiogemeenten (per saldo  € 2.688.000) met onze regiogemeenten afrekenen.  Er zijn afspraken gemaakt met de regiogemeenten om het voordeel in te zetten om tekorten in de toekomst te voorkomen.

PGB:  We zien dat het aandeel PGB de afgelopen jaren blijft dalen (inwoners kiezen voor gemeentelijke zorg in natura). Hierdoor verantwoorden we in 2021 een voordeel van € 341.000 op het PGB budget 2021.

In 2021 verantwoorden we een voordeel van € 600.000 als gevolg van afwikkeling geschil met een grote zorgaanbieder (betreft een geschil over voorgaande jaren).

Een nadeel van € 553.000 op CAK bijdrage, is gevolg van dat de cliënten die in 2021 zijn overgegaan naar de WLZ tot in 2020 een fors hogere eigen bijdrage betaalden dan gemiddeld. De huidige (in 2021) gemeentelijke cliënten betalen een relatief lagere eigenbijdrage als gevolg van beperkte inkomen (in veel gevallen is inkomen zak en kleedgeld). Voor 2022 houden we rekening met structurele lagere CAK bijdrage.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten

Er is een voordeel van € 174.000. We hebben in 2021 van het rijk een vergoeding ontvangen (SPUK) voor kosten van uitvoering van het lokaal preventieakkoord en een bijdrage om een gezonde leefstijl en bewegen te bevorderen. Tegenover die vergoeding staan uitgaven voor hetzelfde bedrag.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal baten

We hebben van het rijk afgerond € 2,8 miljoen aan extra middelen ontvangen om de opvang van dak- en thuislozen een extra stimulans te geven. Het plan van aanpak bestaat uit meerdere deelprojecten. Een aantal ven de projecten is in 2021 tot een bedrag van € 299.000 gerealiseerd, de meer fysieke projecten zijn volop in voorbereiding maar worden vanaf 2022 uitgevoerd. Voorgesteld wordt om het restant in 2022 via de Reserve Overlopende Projecten opnieuw beschikbaar te stellen voor de uitvoering van die projecten.

Overige verschillen onder de rapporteringsgrens van € 200.000

Totaal lasten